Đặc điểm, kích thước cây
- Cây gỗ to, thường xanh, cây cao. m, đường kính thân …m, hình tháp. Lá mọc xoắn ốc rất dày đặc, có gốc vặn do đó xếp ít nhiều thành 2 dãy, hình dải, dài 2 - 3cm, rộng 0,25cm, thót thành mũi tù, không cứng ở đầu, hơi có răng cưa ở hai mép lá và có 2 dải lỗ khí chủ yếu ở mặt dưới. Cây cùng gốc. Nón đực mọc thành chụm ở nách lá gần đầu cành. Nón cái đơn độc hay thành cụm 2 - 3 cái, khi trưởng thành dài 2 - 2,5cm, rộng 1,3cm, gồm các vảy lá bắc hình tam giác rộng, có mũi nhọn ở đầu, có răng cưa ở hai mép và hai tai tròn ở giữa, mang 3 hạt. Hạt có các cánh bên khá 5 rộng, dài 5mm, rộng 4mm. Rất gần với C. lanceolata (Lamb.) Hook. Là loài cây có nguồn gốc ở Nam Trung Quốc và được nhập vào trồng ở vùng núi một số tỉnh cực Bắc Việt Nam, nhưng khác ở chỗ có lá ngắn hơn với mũi tù, không thành gai nhọn và cứng, có nón cái hình trứng và nhỏ hơn.
Sinh học, sinh thái
- Mọc rất rải rác dưới tán rừng rậm nhiệt đới thường xanh mưa mùa ẩm, ở độ cao khoảng 2000 m. Ở đai núi trung bình (thường gọi là rừng rêu), có khí hậu và đất luôn ẩm ướt, hỗn giao với các loài cây lá rộng khác.
Phân bố
- Trong nước: Nghệ An (Quế Phong: Hạch Dịch, Mường Đán, núi Pù Hoạt; Quì Hợp: Pù Huống, núi Pha Ca Tủn; Con Cuông, Tương Dương, Kỳ Sơn), theo dự đoán chắc chắn còn gặp ở một số vùng núi khác của tây Thanh Hoá và tây bắc Nghệ An.
- Thế giới: Có khu phân bố gián đoạn: Đài Loan, Trung Quốc (Phúc Kiến) và Lào (Hủa Phăn) và được mở rộng từ Hủa Phăn của Bắc Lào sang đến phần tả ngạn sông Cả của Việt Nam.
- Tại VQG Pù Mát: Lô…, Khoảnh…, tiểu khu.
Giá trị
- Nguồn gen quí và độc đáo của Việt Nam. Loài thuộc yếu tố Đông á. Gỗ nhẹ, thớ mịn và có mùi thơm, dễ thao tác và bền, có giá trị sử dụng lớn để đóng đồ dùng cho gia đình, làm nhà, làm cột điện, đóng thuyền v.v. Từ vỏ cây tiết ra nhiều nhựa dầu dùng làm thuốc, để gắn hoặc có một số công dụng riêng.
Tình trạng bảo tồn
- Loài này đã được dân địa phương khai thác từ lâu, hiện tại chỉ còn sót lại tại những nơi hiểm trở, xa dân cư. Tuy nằm trong Vườn quốc gia Pù Mát nhưng nếu không bảo vệ tốt sẽ dẫn tới việc giảm số lượng và tình trạng bị tuyệt chủng tăng lên.
- Phân hạng: VU A1a,d,C1
Tài liệu viện dẫn
- Sách đỏ Việt Nam 2007 - phần thực vật - trang 530; Cây cỏ Việt Nam, quyển 1, trang 274.
Tin tức